ORIGINAL_ARTICLE
نقش اختلاف جنس متعاقدین در وقوع نکاح از منظر حقوق داخلی و غربی
در نوشته حاضر ابتدا موضع نظام حقوقی ایران را به گونه ای مستدل با توجه به ریشه اصلی آن یعنی فقه امامیه نسبت به نقش عامل اختلاف جنس متعاقدین در وقوع نکاح گزارش کرده ایم. سپس با عنایت به تازه ترین دستاورد حقوقی کشورهای غربی و اشاره به اسناد بین المللی یک بررسی مقایسه ای را در این باره نشان داده ایم. در این راستا چرخش تدریجی پاره ای از نظام های حقوقی غربی را پیرامون این موضوع ، دلایل آن و میزان انطباق آن چه در این باره واقعیت دارد با آن چه که تبلیغ می شود رصد کرده ایم. در نهایت به این نتیجه رسیده ایم که در فقه اسلام، نظام حقوقی ایران و عمده کشور های جهان و حتی چند سند مهم بین المللی؛ همسو با پای بندی نظری و عملی عموم مردم دنیا، ضرورت عامل اختلاف جنس در دو طرف نکاح، امری مسلم دانسته می شود که در شرایط کنونی دنیا تصریح به آن در قانون مدنی ما لازم به نظر می رسد
https://www.jgfs.ir/article_49392_8e871fd3cfa9f2b900c137448cd78c06.pdf
2016-02-20
11
31
نکاح
ازدواج
اختلاف جنس
حقوق غرب
قانون مدنی
همجنس گرایی
سید مهدی
دادمرزی
dadmarzism@yahoo.com
1
هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
«ازدواج همجنسگرایان در آلمان قانونی شد» در: 9 ژوئن 2017 / http://www.bbc.com/ Persian/world-40454934
1
اصفهانى (فاضل هندى)، محمدبنحسن؛ کشفاللثام والإبهام عن قواعدالاحکام؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1416ق.
2
امامی، سید حسن؛ حقوق مدنی؛ ج4، چ2، تهران: انتشارات اسلامیه، 1363.
3
امور تحقیق و پژوهش کمسیون حقوق بشر اسلامی ایران؛ بولتن خبری: تحولات جدید حقوق زنان و کودکان در گسترة جهانی؛ تهران: بهار، 1388.
4
جعفری لنگرودی، محمدجعفر؛ حقوق خانواده؛ تهران: کتابخانه گنج دانش، چ:دوم،1376.
5
حقشناس، سید جعفر؛ آسیبشناسی خانواده (مجموعهمقالات)، تهران: مرکز امور زنان و خانوادة نهاد ریاست جمهوری، 1388.
6
خرازی، سید محسن؛ «تغییر الجنسیة»؛ فقه اهلالبیت: (عربی)، سال 4، ش13، 1420ق.
7
ـــــــــــــــــــــــ ؛ «تغییر جنسیت»؛ فقه اهلبیت: (فارسی)، سال 6، ش23، 1379.
8
دادمرزی، سید مهدی؛ ریاست خانواده در روابط زوجین؛ تهران: بنیاد میزان، 1392.
9
شهیدی، جواد؛ «آثار حقوقی بطلان نکاح»؛ کانون وکلا، دورة اول، ش43، مرداد و شهریور 1334.
10
مکارم شیرازى، ناصر؛ الفتاوى الجدیده؛ چ2، قم: انتشارات مدرسه امام علىبنابیطالب7، 1427ق.
11
صدر، سید محمد؛ ماوراءالفقه؛ ج6، بیروت: دارالاضواء، 1996م.
12
صدوق، محمدبنعلىبنبابویه؛ من لایحضره الفقیه؛ چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، 1413ق.
13
صفایی، سید حسین و اسدالله امامی؛ حقوق خانواده؛ چ4، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1374.
14
صیمرى، مفلحبنحسن؛ غایةالمرام فی شرح شرائعالإسلام؛ بیروت: دارالهادی، 1420ق.
15
طرابلسى، ابنبراج؛ المهذب؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، 1406ق.
16
محسنى، محمد آصف؛ فقه و مسائل طبیه؛ قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزة علمیه، 1424ق.
17
عاملی کرکى، علىبنحسین؛ جامعالمقاصد فی شرحالقواعد؛ چ2، قم: مؤسسة آلالبیت:، 1414ق.
18
کلینى، محمدبنیعقوب؛ الکافی؛ قم: دارالحدیث للطباعة والنشر، 1429ق.
19
کاتوزیان، ناصر؛ حقوق مدنی خانواده؛ ج1، تهران: شرکت انتشارات،1371.
20
گاردنر، ویلیام؛ جنگ علیه خانواده؛ مترجم: معصومه محمدی؛ قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، 1386.
21
گفتوگو با حجتالاسلام صدوق؛ «چرا سرمایهداری با خانواده مخالف است»؛ در: 23 آذر 1390. http://www.rajanews.com/detail.asp?id=110510
22
23. موسوى گلپایگانى، سید محمدرضا؛ ارشاد السائل (گلپایگانی)؛ ط2، بیروت: دارالصفوه، 1413ق.
23
24. محقق داماد، سید مصطفی؛ بررسی فقهی حقوق خانواده؛ تهران: نشر علوم اسلامی، 1365.
24
25. فرهمند مریم؛ «فمینیسم و لزبینیسم»؛ مطالعات راهبردی زنان، ش28، 1384.
25
26. مؤمن، محمد؛ «سخنی دربارة تغییر جنسیت»؛ فقه اهلبیت: ، فارسی، سال 2، ش7، 1375.
26
27. مؤمن، محمد؛ کلمات سدیده فی مسائل جدیده؛ قم: مؤسسة النشرالاسلامی، 1415ق.
27
28. نجفى، محمدحسن؛ جواهرالکلام فی شرح شرائعالإسلام؛ ط7، بیروت: دار إحیاء التراثالعربی، [بیتا].
28
29. »Code civil« at:
29
http://www.legifrance.gouv.fr/affichCode.do?cidTexte=LEGITEXT000006070721
30
30. Ann Laquer Estin; »Global Issues in Family Law«; USA: Thomson west, 2007.
31
31. Ann Laquer Estin; »Marriage and Divorce Conflicts in International Perspective«; Paper prepared for a symposium on International Conflict of Laws and the Third Restatement, organized by the Duke Journal of Comparative and International Law on Fourth and fifth November, 2016.
32
32. D. Marianne Blair and Others; »Family law in the World Community.USA«; California Academic press,2009.
33
33. D.Marianne Blair; »Family law in the world community«; USA: California academic press,2009.
34
34. http://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/06/26/same-sex-marriage
35
35. Lenora. M.Lapidus; »The Rights of Women«; USA: New York University Press, 2009.
36
36. Lenora. M.Lapidus; »The Rights of Women«; USA: New York University Press, 2009.
37
37. Nancy levit; »Feminist legal theory«; USA:New York university press,2006.
38
38.https://www.supremecourt.gov/search.aspx?Search=same+sex+marriage&type=Site
39
40.http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20030731_homosexual-unions_en.html)
40
41. http://www.dailymail.co.uk/news/article-3400431/Church-England-leaders-condemn-sex-marriage-despite-100-senior-Anglicans-criticising- discrimination-against-lesbian-gay-Christians.html)
41
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین مبانی فقهی مؤثر در تطبیق قاعده نفی عسر و حرج بر مسائل فقهی خانواده
از کاربردهای مهم قاعدة نفی عسروحرج، جریان آن در مسائل فقهی خانواده، ازجمله طلاق، سقطجنین، حضانت، قوامیت زوج، میزان ارتباط جنسی و فرزندخواندگی است. این قاعده هم بر این دلالت دارد که خداوند هنگام تشریع وظایف مکلفان حکمی را که موجب مشقت شدید آنان شود، جعل نکرده و هم به عنوان یک قاعدة ثانوی نشان میدهد اگر امتثال برخی احکام شرعی در شرایط خاص برای بعضی مکلفان حرجآور باشد، از عهدة آنان برداشته شده است. این قاعده در سرتاسر فقه ازجمله مسائل خانواده جریان چشمگیری دارد؛ ولی برخی عوامل، تطبیق این قاعده بر مصادیقش را با چالش روبهرو کرده است. در موارد پرشمار دیده میشود برخی فقیهان و حقوقدانان با استناد به این قاعده، حکم اولیه را رفع کرده و مثلاً با وجود ارادة زوج، به طلاق زوجه حکم میکنند؛ ولی عدهای دیگر چنین رویهای را نپذیرفته و طلاق را با استناد به این قاعده جاری نمیدانند. افزون بر این گاهی در محاکم قضایی، با استناد به این قاعده، در موارد مشابه، احکام متفاوتی صادر میشود؛ بهگونهایکه مثلاً زوجه نمیداند آیا در این مورد خاص میتواند درخواست طلاق یا حضانت دهد و خواستة او تحقق مییابد یا نه؟ اختلافنظر در تطبیق این قاعده، معلول اموری است که از همه مهمتر، اختلافنظر در مبانی فقهی این قاعده است. توجه به این مبانی افزون بر اینکه قانونگذار را در تدوین قوانین شفاف و صریح یاری میکند و موجب رفع ابهام در مواد قانونی میشود، مانع برخورد سلیقهای در تطبیق این قاعده بر موارد مشابه میگردد. در این پژوهش، مبانی فقهی مؤثر در جریان این قاعده، بررسی و اثبات شده است که مقصود از حرج در این قاعده، حرج فعلی شخصی و اعم از حرج جسمی و روحی است. معیار و ملاک برای تشخیص تحقق حرج، عرف با لحاظ وضعیت فردی و اجتماعی مکلف است. جریان این قاعده افزون بر احکام وجودی، شامل احکام عدمی نیز شده و همچنین احکام تکلیفی (واجبات و محرمات)، وضعی و احکام مربوط به حقوق دیگران را با رعایت اهمیت آن در بر میگیرد. با این قاعده تنها حرجهای فعلی و حرجهای قطعی استقبالی برداشته میشود و دربارة حرجهای گذشته جاری نیست.
https://www.jgfs.ir/article_49395_45335d4094fd99d942281230cfcd7347.pdf
2016-02-20
33
61
قاعده عسر و حرج
خانواده
مسائل فقهی خانواده
طلاق قضایی
مهدی
سجادی امین
msajjadiamin@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم
1
آشتیانی، محمدحسنبنجعفر؛ الرسائلالتسع؛ قم: المؤتمر العلامه الآشتیانی، زهیر، 1425ق.
2
آملی، میرزا هاشم؛ مجمعالأفکار ومطرحالأنظار؛ ج1-5، قم: المطبعةالعلمیة، 1395.
3
ابناثیر، مبارکبنمحمد؛ النهایه فی غریبالحدیث والأثر؛ ج1-5، قم: مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان، 1367.
4
ابنبابویه، محمدبنعلی؛ من لایحضره الفقیه؛ ج1-4، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشرالاسلامی، 1363.
5
ابنفارس، احمدبنفارس؛ معجم مقاییساللغة؛ قم: مرکز النشر التابع لمکتب الإعلامالإسلامی، 1404ق.
6
احمدبنحنبل؛ مسند احمد؛ ویرایش شعیبالأرنؤوط وآخرون؛ ج1-50، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1420ق.
7
ایروانی، باقر؛ دروس تمهیدیه فی القواعدالفقهیه؛ ج1-2، قم: موسسة الفقه للطباعة والنشر، 1384.
8
بجنوردی، حسن؛ القواعدالفقهیة؛ج1-7؛ قم: نشر الهادی، 1337.
9
تبریزی، جواد؛ استفتائات جدید (للتبریزی)؛ ج1-2؛ قم: سرور، 1385.
10
جوهری، اسماعیلبنحماد؛ الصحاح: تاجاللغة وصحاح العربیة؛ ج1-6، بیروت: دارالعلم للملایین، 1410ق.
11
حر عاملی، محمدبنحسن؛ الفصولالمهمة فی أصولالأئمة: (تکملة الوسائل)؛ ج1-3، قم: مؤسسۀ معارف اسلامی امام رضا7، 1376.
12
حر عاملی، محمدبنحسن؛ وسائلالشیعة إلی تحصیل مسائلالشریعة؛ ج1-30، قم: موسسة آلالبیت: لإحیاءالتراث، 1409ق.
13
حسینی شیرازی، سید صادق؛ بیانالاصول؛ قم: دارالانصار، 1427ق.
14
حسینی مراغی، عبدالفتاحبنعلی؛ العناوینالفقهیه؛ 1-2، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
15
حلی، حسین؛ بحوث فقهیه؛ نجف: مؤسسة المنار، 1415ق.
16
خرازی، سید محسن؛ «کنترل جمعیت و عقیمسازی»؛ مجلۀ فقه اهلبیت: (فارسى)، ش22، قم: 1379.
17
خلیلبناحمد؛ کتابالعین؛ ج1- 9، قم: مؤسسۀ انتشارات هجرت، 1410ق.
18
خمینى، سید روحالله؛ معتمدالاصول؛ ج1-2، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینیw، 1420ق.
19
روحانی، محمد؛ المرتقی إلی الفقهالأرقی: کتابالزکاة؛ ج1-3، تهران: مؤسسۀ الجلیل للتحقیقاتالثقافیه (دارالجلی)، 1418ق.
20
سبحانی تبریزی، جعفر؛ الرسائلالأربع: قواعد اصولیة وفقهیة. قم: مؤسسۀ امام صادق7، 1415ق.
21
سبحانی، جعفر؛ رسائلاصولیة؛ قم: مؤسسۀ امام صادق7،1383.
22
سیستانی، علی؛ قاعدة لاضرر ولاضرار؛ قم: دفتر حضرت آیتالله سیستانى، 1414ق.
23
شبیری زنجانی، موسی؛ کتاب نکاح؛ ج1-25؛ قم: مؤسسۀ پژوهشی رأیپرداز، 1419ق.
24
صافی گلپایگانی، لطفالله؛ بیانالاصول؛ ج1-3، قم: دفتر آیتالله لطفالله صافی گلپایگانی، 1428ق.
25
صدر، سید محمدباقر؛ بحوث فی علمالاصول؛ قم: مؤسسۀ دایرةالمعارف فقه اسلامى، 1417ق.
26
صدر، سید محمدباقر؛ دروس فی علمالاصول؛ قم: دارالمنتظر، 1405ق.
27
طوسی، محمدبنحسن؛ المبسوط فی فقهالامامیه؛ ج1- 8؛ تهران: کتابفروشی مرتضوی، 1387.
28
طوسی، محمدبنحسن؛ الامالی؛ قم: دارالثقافة، 1414ق.
29
طباطبایی کربلایی، علیبنمحمدعلی؛ ریاضالمسائل فی تحقیقالأحکام بالدلائل؛ ج1-17، قم: موسسة آلالبیت:، لإحیاء التراث، 1382.
30
طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیرالقرآن؛ ج1-20، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم،1417ق.
31
طباطبایی، محمدبنعلی؛ مفاتیحالاصول؛ قم: موسسة آلالبیت: لإحیاء التراث، 1396.
32
علامه حلی، حسنبنیوسف؛ تحریر الاحکامالشرعیة علی مذهبالامامیة؛ ج1-6، قم: مؤسسۀ امام صادق7، 1378.
33
علامه حلی، حسنبنیوسف؛ منتهیالمطلب فی تحقیقالمذهب؛ ج1-15؛ مشهد: آستانة الرضویةالمقدسة، مجمع البحوثالإسلامیة، 1412ق.
34
فاضل لنکرانی، محمدجواد؛ قاعدۀ لاحرج؛ قم: مرکز فقهى ائمۀ اطهار:، 1385.
35
فاضل موحدی لنکرانی، محمد؛ جامعالمسائل (فارسی)؛ ج1-2، قم: امیرالقلم، 1383.
36
ـــــــــــــــــــــــــــ ؛ ثلاث رسائل؛ ج1، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار:، 1425ق.
37
ـــــــــــــــــــــــــــ ؛ رسالۀ توضیحالمسائل؛ ج1 قم: امیرالعلم.
38
قرشی بنابی، علیاکبر؛ قاموس قرآن؛ ج1-7، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1371.
39
قرطبی، محمدبناحمد؛ الجامع لاحکامالقرآن (تهران)؛ ج1-20، تهران: ناصرخسرو، 1364.
40
کاتوزیان، ناصر؛ حقوق خانواده؛ تهران: شرکت سهامی انتشار، 1388.
41
کلینی، محمدبنیعقوب؛ الکافی؛ ج1-8، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1407ق.
42
محقق حلی، جعفربنحسن؛ شرائعالإسلام؛ ج1-4، قم: اسماعیلیان، 1408ق.
43
محقق داماد، مصطفی؛ قواعد فقه؛ ج1-4، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1383.
44
مرعشی شوشتری، محمدحسن؛ دیدگاههای نو در حقوق کیفری اسلام؛ ج1-2، تهران: نشر میزان، 1376.
45
مصطفوی، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآنالکریم؛ ج1-14، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 1374.
46
مظفر، محمدرضا؛ اصولالفقه؛ قم: بوستان کتاب، 1385.
47
مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه؛ ج1-28، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1371.
48
ـــــــــــــــــــــــــــ ؛ بحوث فقهیه هامه؛ قم: مدرسة الامام علیبنابیطالب7، 1380.
49
ـــــــــــــــــــــــــــ ؛ کتابالنکاح؛ ج1-7، قم: مدرسة الإمام علیبنابیطالب7، 1424ق.
50
ـــــــــــــــــــــــــ ؛ استفتائات جدید؛ ج1-3؛ قم: مدرسة الإمام علیبنابیطالب7، 1427ق.
51
ملکی میانجی، محمدباقر؛ بدایعالکلام فی تفسیر آیاتالاحکام؛ بیروت: مؤسسةالوفاء، 1400ق.
52
مهرپور، حسین؛ دیدگاههای جدید در مسائل حقوقی؛ تهران: اطلاعات، 1372.
53
نائینى، محمدحسین؛ منیةالطالب فی حاشیةالمکاسب؛ تهران: المکتبةالمحمدیة، 1373.
54
نجفی، محمدحسن؛ جواهرالکلام فی شرح شرائعالإسلام؛ ج1-43، بیروت: دار احیاء التراثالعربی، 1362.
55
نراقی، احمدبنمحمدمهدی؛ عوائدالایام فی بیان قواعدالاحکام؛ قم: حوزۀ علمیۀ قم، دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز انتشارات، 1417ق.
56
یزدی، محمدکاظمبنعبدالعظیم؛ تکملة العروةالوثقی؛ ج1-2، قم: مکتبةالداوری، [بیتا].
57
ORIGINAL_ARTICLE
سنخشناسی نگرش به ارزشهای سنتی خانواده
در این مقاله، هدف فهم استراتژی های شهروندان تهرانی در مواجهه با ارزش های سنتی خانواده است. منظور از استراتژی، راهبردها و رویکردهای کلان است که می توان در مجموع از رفتارهای شخص در موقعیت های مختلف کشف کرد. به این منظور با رویکردی تفسیری و با کمک مفاهیم حساسی چون بازاندیشی، برخورد انتخابی ، به چارچوب مفهومی خود دست یافتیم. برای یافتن پاسخ سؤالات تحقیق با 23 نفر از شهروندان تهرانی بین 30 تا 53 سال، مصاحبه عمیق انجام شده است. یافته های تحقیق با روش تحلیل مضمونی، مورد بررسی قرار گرفته اند و مضامین پژوهش با استفاده از گونه شناسی از استراتژی ها و تفسیرهای افراد در مواجهه با ارزش های سنتی خانواده، ارائه گردیده اند. بر اساس نتایج این پژوهش چهار گونه استراتژی اصول گرایانه، اعتدالگرایانه، گزینشی و تجددگرایانه به دست آمده اند. افراد در هر کدام از این گونه های استراتژی، معنای واحدی به رفتارهای خود نمی دهند، در نتیجه بر اساس تفسیرهایی که افراد از استراتژی های خود ارائه می کنند، هر یک از گونه ها به گونه های تفسیری متمایزی دسته بندی شده اند.
https://www.jgfs.ir/article_49394_cd1648f3df0a52073d1c1f2fd2b62aa8.pdf
2016-02-20
68
95
بازاندیشی
سنخشناسی
ارزشهای خانواده
راهبرد
محمدتقی
کرمی
mt.karami@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
LEAD_AUTHOR
مینا
موسوی زاده
minarain@yahoo.com
2
کارشناس ارشد دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
آزاد ارمکی، تقی و امیر ملکی؛ «تحلیل ارزشهای سنتی و مدرن در سطوح خرد و کلان»؛ نامة علوم اجتماعی، ش30، 1386.
1
آزاد ارمکی، تقی و مصطفی ظهیرینیا؛ «بررسی سنخهای ارزشی و تغییرات فرهنگی در خانواده»؛ فصلنامة خانوادهپژوهی، سال ششم، ش23، پاییز، 1389، ص279-297.
2
آزاد ارمکی، تقی، مهناز زند و طاهره خزاعی؛ «روند تغییرات فرهنگی، اجتماعی خانوادة تهرانی طی سه نسل»؛ فصلنامة علوم انسانی دانشگاه الزهرا، سال 12 و 13، ش44 و 45، زمستان1381 و بهار1382، ص1-24.
3
اینگلهارت، رونالد و راین بیکر؛ «مدرنسازی، تغییر اجتماعی و استمرار ارزشهای سنتی»؛ ترجمة حامد حاجی حیدری؛ نشریة راهبرد یاس، پاییز 1385.
4
برگر، پیتر، بریجیت برگر و هانسفرید کلنر؛ ذهن بیخانمان: نوسازی و آگاهی؛ ترجمة محمد ساوجی؛ تهران: نشر نی، 1381.
5
برمن، مارشال؛ تجربة مدرنیته؛ ترجمة مراد فرهادپور؛ تهران: انتشارات طرح نو، 1373.
6
بلیکی، نورمن؛ پارادایمهای تحقیق در علوم انسانی؛ ترجمة سید حمیدرضا حسنی، محمدتقی ایمان و سید مسعود ماجدی؛ تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391.
7
بوردیو، پییر؛ نظریة کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی؛ ترجمة مرتضی مردیها؛ تهران: نقشونگار، 1380.
8
جنادله، علی و مریم رهنما؛ «دگرگونی در الگوی متعارف خانوادة ایرانی (تحلیل ثانویه دادههای ملی)»؛ فصلنامة خانوادهپژوهی، سال دهم، ش39، پاییز، 1393، ص277- 296.
9
جنکینز، ریچارد؛ پییر بوردیو؛ ترجمة لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان؛ تهران: نشر نی، 1385.
10
خضرنژاد، عمر؛ «بررسی ارزشهای سنتی- مدرن در حوزة خانواده در شهر بوکان»؛ پایاننامة کارشناسیارشد، دانشگاه پیام نور، سال 1388-1389.
11
دیندار، مرتضی؛ «تحلیل گفتمان خانواده مبتنی بر جهانی شدن و دینمداری (مدرنیته و سنت): با تحلیل فیلمهای پرمخاطب سینمای خانواده دو دهة اخیر»؛ پایاننامة کارشناسیارشد، دانشگاه شهید بهشتی، 1391.
12
زیمل، جورج؛ «کلانشهر و حیات ذهنی»؛ ترجمة یوسف اباذری؛ مطالعات جامعهشناختی، شماره ششم، 1372.
13
زیمل، گئورک؛ «تضاد فرهنگ مدرن»؛ ترجمة هاله لاجوردی؛ فصلنامة ارغنون، ش18، تابستان، 1377.
14
سرایی، حسن؛ «تداوم و تغییر خانواده در جریان گذار جمعیتی ایران»؛ نامة انجمن جمعیتشناسی ایران، ش2، زمستان، 1385، ص37-60.
15
سرایی، حسن و سجاد اوجاقلو؛ «مطالعة نسلی تغییر ارزش ازدواج در ایران: مطالعة موردی زنان شهر زنجان»؛ مجلة مطالعات توسعة اجتماعی ایران، سال پنجم. ش4، پاییز 1392، ص19- 41.
16
شبان، ندا؛ «چگونگی سازگاری باورهای دینی و الگوهای فکری مدرن در ذهنیت ایرانیان»؛ پایاننامة کارشناسیارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، 1391.
17
کرسول، جان؛ پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایتپژوهی، پدیدارشناسی و ...)»؛ ترجمة حسن دانایی فرد و حسین کاظمی؛ تهران: صفار، اشراقی، 1391.
18
کیوپیت، دان؛ دریای ایمان؛ ترجمة حسن کامشاد؛ تهران: طرح نو، 1376.
19
گیدنز، آنتونی؛ پیامدهای مدرنیت؛ ترجمة محسن ثلاثی؛ تهران: نشر مرکز، 1377.
20
ـــــــــــــــــ ؛ تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید؛ ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نشر نی، 1378.
21
ـــــــــــــــــ ؛ مسائل محوری در نظریة اجتماعی: کنش، ساختار و تناقض در تحلیل اجتماعی؛ ترجمة محمد رضایی؛ تهران: سعاد، 1384.
22
لبیبی، محمدمهدی؛ «نگرشی نوین به تحول ارزشهای خانوادگی در ایران»؛ کتاب ماه علوم اجتماعی، ش64، تیر 1392، ص32-37.
23
محمدپور، احمد؛ ضدروش: مراحل و رویههای عملی در روششناسی کیفی؛ ج2، تهران: جامعهشناسان، 1390.
24
ـــــــــــــــــ ، رسول صادقی، مهدی رضایی و لطیف پرتوی؛ «سنت، نوسازی و خانواده: مطالعة تداوم و تغییرات خانواده در اجتماعیهای ایلی با استفاده از رهیافت روش تحقیق ترکیبی» فصلنامة پژوهش زنان، دورة 7، ش4، زمستان 1388، ص71-93.
25
موحد، مجید و محمدتقی عباسی شوازی؛ «بررسی رابطة جامعهپذیری و نگرش دختران به ارزشهای سنتی و مدرن در زمینة روابط بینشخصی دو جنس پیش از ازدواج»؛ مجلة مطالعات زنان. سال 4، ش1، بهار 1385، ص67- 99.
26
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ یافتههای پیمایش در 28 استان کشور: ارزشها و نگرشهای ایرانیان؛ موج دوم؛ تهران: دفتر طرحهای ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1382.
27
28. Smith, Tom W; Changes in Family Structure, Family Values, and Politics, 1972-2006. National Opinion Research Center University of Chicago. Social Change Report No. 53, 2008.
28
29. Tripathi, Amit Kumar; “Intergenerational Differences in the Preferences for Family Values: An Indian Perspective”; Journal of Human, Values 20(1), 2014, p.19–31.
29
30. Xu, Anqi and Yan Xia; “The Changes in Mainland Chinese Familie”; Journal of Comparative Family Studies, Volume XLV, Number 1 ,Winter, 2014, p.31-53.
30
ORIGINAL_ARTICLE
حکم نفقه زن بیوه بر اساس آیه 240 سوره بقره
موضوع تحقیق حاضر بررسی حکم فقهی نفقۀ زن بیوه است. این پژوهش - با هدف تعیین محل تأمین نفقۀ زن بیوه تا یک سال پس از درگذشت شوهر و تبیین نوع حمایت قرآن از زنان بیوه - میکوشد با طرح آیۀ 240 سورۀ بقره به عنوان تنها آیهای که به این دو نکتۀ اشاره دارد، دلالت آن بر دو نکتۀ پیشگفته را روشن کند. در این راستا با ارائۀ برداشتهای متفاوت از آیة شریفه و عوامل اختلاف آن، دلایل دیدگاه مشهور اندیشمندان اسلامی مبنی بر نسخ آیة شریفه به استناد آیۀ عده (بقره: 234) یا آیۀ مواریث (نساء: 12) یا به استناد هر دو بررسی شده، نتیجه گرفته است که آیة شریفه به عدۀ جاهلی که مدت آن را یک سال دانستهاند، نظارتی ندارد. افزون بر اینکه صاحبان این دیدگاه، ادعای خود مبنی بر یک سال بودن عدۀ زن بیوه در دورۀ جاهلیت را با شواهد محکمی پشتیبانی نکردهاند. همچنانکه وصیت مطرح در عبارت «وَصِیَّةً لِأَزْوَاجِهِمْ» یا ظاهر در معنای اصطلاحی آن است که در این صورت بر اساس نگرش رایج در میان اندیشمندان شیعی، منافاتی میان وصیت به همسر با وارث بودن وی نیست یا مقصود از آن، سفارش و توصیۀ الهی است که با نظر به استحبابی بودن آن، همچنان منافاتی میان این آیه با آیة مواریث تصور نمیشود؛ بنابراین دلیلی بر نسخ آیة شریفه وجود ندارد و بر اساس آن بر شوهر مستحب است که وقتی هنوز زنده است، برای همسر خود هزینۀ یک سال زندگی به همراه حق سکونت در منزل خود را وصیت کند. این وصیت، طبق ضوابط قانون وصیت نافذ است و دلیلی بر نسخ اصل آن یا استحباب آن وجود ندارد
https://www.jgfs.ir/article_49401_e5b767a14947e0dba37a7a58fdfeab5a.pdf
2016-02-20
100
137
حمایت از زنان بیوه
عدۀ زن بیوه در دوران جاهلیت
نسخ عدة جاهلی
نفوذ وصیت شوهر به نفع همسر
امیر
مهاجر میلانی
wraabhm@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابنابىحاتم، عبدالرحمنبنمحمد؛ تفسیر القرآن العظیم؛ عربستان: مکتبة نزار مصطفى الباز، 1419ق.
2
ابنادریس حلی، محمدبنمنصوربناحمد؛ السرائرالحاوی لتحریرالفتاوى؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1410ق.
3
ابنبراج، قاضى عبدالعزیز؛ المهذب؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1406ق.
4
ابنجریر طبرى، ابوجعفر محمدبنجریر؛ جامعالبیان فى تفسیرالقرآن؛ بیروت: دارالمعرفه، 1412ق.
5
ابنجوزى، ابوالفرج عبدالرحمنبنعلى؛ زادالمسیر فى علمالتفسیر؛ بیروت: دارالکتاب العربی 1422ق.
6
ابنسلام، ابوعبید؛ الغریبالمصنف؛ تونس: المؤسسۀالوطنیه للترجمه والتحقیق والدراسات بیتالحکمه، 1990م.
7
ابنسیده، علىبناسماعیل؛ المخصص؛ بیروت: [بینا]، [بیتا].
8
ابنشهرآشوب، رشیدالدین محمدبنعلى؛ متشابهالقرآن ومختلفه؛ دار للنشر، 1369ق.
9
ابنعاشور، محمدبنطاهر؛ التحریر والتنویر؛ [بیجا]: [بینا]، [بیتا].
10
ابنعطیه، عبدالحقبنغالب؛ المحررالوجیز فى تفسیر الکتابالعزیز؛ بیروت: دارالکتب العلمیه، 1422ق.
11
ابنقدامه، عبداللهبناحمدبنمحمد؛ المغنی؛ قاهرة: مکتبة القاهرة. 1388ق.
12
ابنکثیر؛ اسماعیلبنعمرو دمشقی؛ تفسیر القرآنالعظیم؛ بیروت: دارالکتب العلمیة، 1419ق.
13
ابنمنظور، جمالالدین محمدبنمکرم؛ لسانالعرب؛ بیروت: دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع، دار صادر، 1414ق.
14
ابوالفتوح رازى، حسینبنعلى؛ روضالجنان وروحالجنان فى تفسیرالقرآن؛ مشهد: آستان قدس رضوى، 1408ق.
15
ابوحیان اندلسی، محمدبنیوسف؛ البحرالمحیط فى التفسیر؛ بیروت: دارالفکر، 1420ق.
16
ازهرى، محمدبناحمد؛ تهذیباللغة؛ بیروت: [بینا]، 1421ق.
17
البانی، محمد ناصرالدین؛ حاشیة صحیح ابیداوود؛ کویت: مؤسسة غراس للنشر والتوزیع، 1423ق.
18
بحرانی آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم؛ الحدائق الناضره فی أحکام العترة الطاهره؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، 1405 ق.
19
بخاری، محمدبناسماعیل؛ صحیحالبخاری؛ بیروت: دار ابنکثیر، 1407ق.
20
تهرانى، محمد؛ الفرقان فى تفسیرالقرآن بالقرآن؛ قم: انتشارات فرهنگ اسلامى، 1365.
21
جرجانى ابوالمحاسن، حسینبنحسن؛ جلاءالأذهان وجلاءالأحزان؛ تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1377.
22
جصاص، احمدبنعلى؛ احکامالقرآن؛ بیروت: دار احیاء التراثالعربى، 1405ق.
23
جعفرى، یعقوب؛ تفسیر کوثر؛ قم: هجرت، 1376.
24
جواد علی؛ المفصل فى تاریخالعرب قبلالاسلام؛ بیروت: دارالساقی، 1422ق.
25
جوهری، اسماعیل بن حماد؛ الصحاح - تاج اللغة وصحاح العربیة؛ بیروت: دارالعلم للملایین، 1410ق.
26
حائرى، محمدبناسماعیل؛ منتهىالمقال فی أحوالالرجال؛ قم: مؤسسۀ آلالبیت:، 1416ق.
27
حبیبالزیات؛ المرأة فی الجاهلیة؛ قاهره: مؤسسۀ هنداوی، 2012ق.
28
حر عاملى، محمدبنحسن؛ وسائلالشیعه؛ قم: مؤسسۀ آلالبیت:، 1409ق.
29
حسینى تفرشى، سید مصطفىبنحسین؛ نقدالرجال؛ قم: مؤسسۀ آلالبیت:، 1418ق.
30
حوفی، احمدبنمحمد؛ المرأة فی الشعرالجاهلی؛ قاهره: دارالفکر العربی، 1382ق.
31
خطیب تبریزی، یحیىبنعلیبنمحمد شیبانی؛ شرح القصائد العشر؛ قاهرة: إدارة الطباعةالمنیریة، 1352ق.
32
خوانسارى، سید احمدبنیوسف؛ جامعالمدارک فی شرح مختصرالنافع؛ قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، 1405ق.
33
خویی، ابوالقاسم؛ موسوعة الامامالخویی؛ قم: مؤسسۀ احیاء آثار الإمام الخویی، 1428ق.
34
ذهبی، محمدبناحمدبنعثمان؛ سیر أعلامالنبلاء؛ قاهره: دارالحدیث، 1427ق.
35
راوندى، قطبالدین، سعیدبنعبدالله؛ فقهالقرآن؛ قم: کتابخانۀ آیتالله مرعشى نجفى، 1405ق.
36
زوزنی، حسینبناحمدبنالحسین؛ شرحالمعلقات السبع للزوزنی؛ بیروت: دار احیاء التراثالعربی، 1423ق.
37
سبحانی تبریزی، جعفر؛ نظامالطلاق فی الشریعةالإسلامیة الغراء؛ قم: مؤسسۀ امام صادق7، 1414ق.
38
سبزوارى، سید عبدالاعلى؛ مواهبالرحمان فی تفسیرالقرآن؛ بیروت: مؤسسۀ اهلبیت:، 1409ق.
39
سجستانی، ابوداوود سلیمانبناشعث؛ سنن ابیداوود؛ به کوشش وزارت اوقاف مصر؛ بیروت: دارالکتاب العربی، [بیتا].
40
سید رضى، محمد؛ نهجالبلاغه؛ قم: مؤسسة نهجالبلاغه، 1414 ق.
41
سید مرتضى، علىبنحسین موسوى؛ الانتصار فی انفراداتالإمامیه؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1415ق.
42
سیستانی، سید علی؛ تعارضالأدلة واختلافالحدیث؛ قم: [بیتا]، 1414ق.
43
سیوطی، جلالالدین عبدالرحمنبنابیبکر؛ الاتقان فی علومالقرآن؛ قاهره: الهیئۀ المصریۀ العامۀ للکتب، 1394ق.
44
ــــــــــ؛ الدرالمنثور فى تفسیرالمأثور؛ قم: کتابخانۀ آیتالله مرعشى نجفى، 1404ق.
45
سیفى مازندرانى، علیاکبر؛ دلیل تحریرالوسیله (الوصیة)؛ تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1389.
46
شوشترى، محمدتقی؛ النجعة فی شرحاللمعة؛ تهران: کتابفروشی صدوق، 1406ق.
47
شهید ثانى، زینالدینبنعلى، مسالکالأفهام إلى تنقیح شرائعالإسلام؛ قم: مؤسسة المعارفالإسلامیة، 1413ق.
48
شیخ مفید، محمدبنمحمدبننعمان عکبرى؛ المقنعة؛ قم: کنگرۀ جهانى هزارۀ شیخ مفید، 1413ق.
49
صاحببنعباد، اسماعیلبنعباد؛ المحیط فی اللغة؛ بیروت: عالمالکتاب، 1414ق.
50
طالقانى، سید محمود؛ پرتوى از قرآن؛ تهران: شرکت سهامى انتشار، 1362.
51
طباطبایى حکیم، سید محسن؛ مستمسک العروةالوثقى؛ قم: مؤسسة دارالتفسیر، 1416ق.
52
طباطبایى قمی، سید تقى؛ مبانی منهاجالصالحین؛ قم: منشورات قلمالشرق، 1426ق.
53
طباطبایى یزدى، سید محمدکاظم؛ تکملة العروةالوثقى؛ قم: کتابفروشی داورى، [بیتا].
54
طباطبایى، سید محمدحسین؛ المیزان فى تفسیر القرآن؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1417ق.
55
طبرسى، فضلبنحسن؛ مجمعالبیان فى تفسیرالقرآن؛ تهران: انتشارات ناصرخسرو، 1372.
56
طریحى، فخرالدین؛ مجمعالبحرین؛ تهران: کتابفروشی مرتضوى، 1416ق.
57
طوسى، محمدبنحسن؛ التبیان فى تفسیرالقرآن؛ بیروت: دار احیاء التراثالعربى، [بیتا].
58
ـــــــــــــــــــ ؛ الخلاف؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، 1407 ق.
59
ـــــــــــــــــــ ؛ النهایة فی مجردالفقه والفتاوى؛ بیروت: دارالکتاب العربی، 1400ق.
60
طیب، سید عبدالحسین؛ اطیبالبیان فی تفسیرالقرآن؛ تهران: انتشارات اسلام، 1378.
61
علامه حلی، حسنبنیوسف؛ تذکرةالفقها؛ قم: مؤسسۀ آلالبیت:، 1388ق.
62
عیاشى، محمدبنمسعود؛ کتابالتفسیر؛ تهران: چاپخانۀ علمیه،1380.
63
فاضل مقداد، مقدادبنعبدالله سیورى حلی؛ کنزالعرفان فی فقهالقرآن؛ قم: [بینا]، [بیتا].
64
فخر رازى، ابوعبدالله محمدبنعمر؛ مفاتیحالغیب؛ بیروت: دار احیاء التراثالعربى، 1420ق.
65
فخرالمحققین، محمدبنحسنبنیوسف؛ ایضاحالفوائد فی شرح مشکلاتالقواعد؛ قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، 1387.
66
فیومى، احمدبنمحمد مقرى؛ المصباحالمنیر فی غریب الشرحالکبیر للرافعی؛ قم: منشورات دارالرضی، [بیتا].
67
قرشى، سید علیاکبر؛ قاموس قرآن؛ تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1412ق.
68
القشیری، ابوالحسن مسلم ابنالحجاج؛ صحیح مسلم؛ بیروت: دار احیاء التراثالعربى، [بیتا].
69
قمى، ابوالقاسم بن محمدحسن؛ القوانین المحکمه فی الأصول؛ قم: احیاء الکتب الاسلامیه، 1430 ق.
70
کاشفالغطا، حسنبنجعفربنخضر؛ انوارالفقاهه (کتاب النکاح)؛ نجف اشرف: مؤسسۀ کاشفالغطا، 1422ق.
71
کلینى، ابوجعفر، محمدبنیعقوب؛ الکافی؛ تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1407ق.
72
مجلسى، محمدباقربنمحمدتقی؛ بحارالأنوار؛ بیروت: مؤسسة الطبع والنشر، 1410ق.
73
ــــــــــ؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1404ق.
74
محقق ثانى، علىبنحسین عاملى کرکى؛ جامعالمقاصد فی شرح القواعد؛ قم: مؤسسۀ آلالبیت:، 1414ق.
75
محمد رشیدرضا؛ تفسیر القرآنالکریم؛ قاهره: مطبعۀ المنار، 1350ق.
76
مددی، سید احمد؛ نگاهی به دریا؛ قم: مؤسسۀ کتابشناسی شیعه، 1393.
77
مراغى، احمدبنمصطفى؛ تفسیر المراغى؛ بیروت: دار احیاء التراثالعربى، [بیتا].
78
مصطفی زید؛ النسخ فی القرآنالکریم دراسة تشریعیة تاریخیة نقدیة؛ قاهره: دارالوفا، 1408ق.
79
مقدس اردبیلى، احمدبنمحمد؛ زبدةالبیان فی احکامالقرآن؛ تهران: المکتبةالجعفریة لإحیاء الآثارالجعفریة، [بیتا].
80
نجفى، محمدحسن؛ جواهرالکلام فی شرح شرائعالاسلام؛ بیروت: دار إحیاء التراثالعربی، [بیتا].
81
یاقوت حموى، یاقوتبنعبدالله؛ معجمالبلدان؛ بیروت: [بیتا]، 1995م.
82
یزدى، محمد؛ فقهالقرآن؛ قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، 1415ق.
83
سایت http://rasekhoon.net/article/print/1161558.
84
ORIGINAL_ARTICLE
مری وارن و استدلال های پیامدگرایانه برجواز سقط جنین
سقط جنین یکی از مسائل مهم در اخلاق کاربردی است و استدلالهای بسیاری در دفاع و بر ضد آن اقامه شده است. برخی فیلسوفان اخلاق با توجه به نظریة هنجاری خود در فلسفة اخلاق، این موضوع را بررسی کرده و برخی دیگر بدون توجه به نظریة هنجاری به واکاوی آن پرداختهاند. خانم وارن از کسانی است که در موضوع سقطجنین بر اساس هر دو شیوه استدلال کرده است. با توجه به اینکه پیامدگرایی اخلاقی، یکی از نظریههای رایج در فلسفة اخلاق غرب است و تأثیراتی نیز بر اندیشمندان مسلمان داشته است؛ بهگونهایکه برخی نظریة اخلاق اسلامی را - با جرح و تعدیلی ـ نظریهای پیامدگرایانه دانستهاند و از سوی دیگر با توجه به اهمیت و تأثیرگذاری خانم مری آنه وارن در موضوع سقط جنین، این نوشتار در نظر دارد استدلالهای پیامدگرایانة او دربارة جواز سقطجنین، ازجمله نادیده گرفتن حقوق اساسی زنان، بارداریهای ناشی از تجاوز به عنف، دریافت دستمزد، ضرورتی اقتصادی و جلوگیری از رشد جمعیت را بررسی و نقد کند.
https://www.jgfs.ir/article_49393_419b589c171f811bdba97675aa16bcd0.pdf
2016-02-20
139
158
سقط جنین
پیامدگرایی
مری وارن
اخلاق هنجاری نظری
اخلاق هنجاری عملی
فاطمه
جمشیدی
yasna122@yahoo.com
1
پژوهشگر مرکز پژوهش های اسلامی معصومیه
LEAD_AUTHOR
علیرضا
ال بویه
alireza.alebouyeh@gmail.com
2
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
AUTHOR
1. اسلامی، حسن؛ رهیافتهای اخلاقی به سقط جنین؛ چ1، تهران: سمت، 1386.
1
2. امانی، مهدی؛ مبانی جمعیتشناسی؛ چ1، تهران: سمت، 1377.
2
3. آلبویه، علیرضا؛ «حق زن بر کنترل بدن خود»؛ نقد و نظر، سال 16، ش29، 1390.
3
4. پالمر، مایکل؛ مسائل اخلاقی؛ ترجمة علیرضا آلبویه؛ چ2، تهران: سمت، 1389.
4
5. جمشیدی، فاطمه و علیرضا آلبویه؛ «بررسی و نقد دیدگاه وارن دربارۀ تولد به مثابه ملاک و معیار منزلت اخلاقی»؛ فصلنامۀ اخلاق زیستی علمی پژوهشی (پزشکی)، دورۀ 6، ش20، 1395.
5
6. جمعی از نویسندگان؛ اخلاق کاربردی، چالشها و کاوشهای نوین در اخلاق عملی؛ چ1، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1386.
6
7. حسینی، سید غلامحسین، «تفاوتهای بیولوژیک زن و مرد(بدن، روان و هوش)»، کتاب نقد، شماره 17، 1379.
7
8. رحیمی، گیتی؛ «عوارض سقط غیرایمن»؛ سقطجنین، چ1، تهران: سمت، 1386.
8
9. ریچلز، جیمز؛ عناصر فلسفۀ اخلاق؛ ترجمۀ محمود فتحعلی و علیرضا آلبویه؛ چ1، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1392.
9
10. زمانی، رسول؛ سقطجنین در نگاه حقوق اسلامی؛ چ1، تبریز: [بینا]، 1385.
10
11. سیدمیرزایی، محمد؛ جمعیتشناسی عمومی؛ تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1381.
11
12. شیروانی، علی؛ «ساختار کلی اخلاق»؛ قبسات، ش13، 1378، ص38ـ44.
12
13. شمشیری میلانی، حوریه؛ «سقطجنین عمدی»؛ پژوهش در پزشکی، ش4، 1384.
13
14. صانعی درهبیدی، منوچهر؛ رهیافتهای اخلاقی به سقطجنین؛ چ1، تهران: سمت، 1386.
14
15. طلعتی، محمدهادی؛ رشد جمعیت، تنظیم خانواده و سقطجنین؛ چ1، قم: بوستان کتاب، 1383.
15
16. عارفی، علی؛ سقطجنین و تراکم جمعیت؛ ج1، [بیجا]: نشر بضعۀالرسول، 1385.
16
17. عباسی، محمود؛ سقطجنین، چ1، تهران: حقوقی، 1382.
17
18. فرانکنا، ویلیام؛ فلسفۀ اخلاق؛ ترجمۀ انشاءالله رحمتی؛ چ1، تهران: نشر حکمت، 1380.
18
19. کتابی، احمد؛ نظریات جمعیتشناسی؛ چ3، تهران، [بینا]، 1370.
19
20. گنسلر، هری ج؛ درآمدی بر اخلاق معاصر؛ ترجمۀ مهدی اخوان؛ چ1، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1390.
20
21. مصباح یزدی، محمدتقی؛ نقد و بررسی مکاتب اخلاقی؛ چ2، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1384.
21
22. نصیری، منصور؛ «نظریۀ برین سودگرایی در اخلاق و تطبیق آن با نظریۀ سودگرایی رایج»؛ پژوهشنامۀ اخلاق، ش9، 1389، ص9ـ36.
22
23. Andrew Varga; The Main Issues in Bioethics; rev. ed. New York: Paulist Press, 1984.
23
24. Engelhardt, H. Tristram; “The Sanctity of Life and the Concept of a Person”; Life and Death: A Reader in Moral Problems, In Louis P. (Ed.), 2000.
24
25. foa, Pamela; "Whats Wrong with Rape?"; Lafollette, Hugh, Ethics in Practice, Oxford, Blackwell, 2002, p. 212-219.
25
26. Gruenand, lorl and e.panichas; george, Sex Morality and The Low; Routledge, London, 1997.
26
27. Harris John and Holms Soren; "Abortion", Practical Ethics, New york; Harward university press, 1998.
27
28. Kaczor Christopher; The Ethics Of Abortion Women’s Rights, Human Life, And The Question Of Justice; First published. New York: Routledge, 2011.
28
29. Singer Peter; Practical Ethics; Second edition. USA, Monash University, 1993.
29
30. Steinbock, Bonnie; "mother-fetus conflict"; a companion to Bioethics, Second edition, Wiley-Blackwell, 2012.
30
31. Thomson, judith Jarvis; "a defense of abortion"; ohilosophy & public affairs, vol, 1, no. 1, 1971.
31
32. Warren, Marry Anne; "On the Moral and Legal Status of Abortion"; The Problem of Abortion (third edition), New York: McGraw-Hill, 1997.
32
33. Warren, Marry Anne; "Abortion," A Companion to Ethics, Frist edition, Oxford, Blackwell Publishing Ltd, 1993.
33
34. Zilberg, Julie; "sex selection and restricting abortion and sex determination"; Bioethics, Vol.21, No.9, 2007.
34
ORIGINAL_ARTICLE
بازنمایی خانواده در رمانهای منتخب نویسندگان زن سه دهه معاصر ایران (1390-1360)
رمان به طور تاریخی به بازنمایی مسائل جامعه و تغییرات اجتماعی پرداخته و ازاینرو همواره مورد توجه جامعهشناسان بوده است. در ایران بهویژه در دهههای اخیر با افزایش کمی زنان رماننویس روبهرو هستیم؛ بهگونهایکه شاید تنها گونۀ ادبی است که نقش زنان در آفرینش آن با مردان برابر است. یکی از درونمایههای اجتماعی اصلی در این رمانها، خانواده است. این پژوهش با بهرهگیری از روش نشانهشناسی، پنج رمان غیرعوامپسند از نویسندگان زن را بررسی میکند. بر اساس یافتههای پژوهش به نظر میرسد مضمون مشترک رمانهای سه دهۀ اخیر ایران، رویارویی قهرمان زن رمان با تقابل سنت و مدرنیته است که اغلب درنهایت، قهرمان رمان با وجود تحمل مصائب بسیار، مدرنیته را بر میگزیند و از این نظر با دنیای سنتی پیرامون خود فاصله میگیرد. بازنمایی زنان از نقشهای خانوادگی انتسابی و سنتی مانند همسری و مادری و تیپهای شخصیتی مهربان و بردبار که نگاه گفتمان سنتی را به زنان بازگو میکند، به سمت هویت مدرن و سوژههای سرگردان در حرکت است. سهم عاملیت زنان در عشق و همسری افزایش یافته و مادری، از عنصر غالب گفتمان هویت زنان به بخش کوچک آن تغییر یافته است؛ بهگونهایکه دغدغههای مادری کمتر در این رمانها دیده میشود و فراتر از این بهنوعی مخالفت با سنتهای مادری در رمانها وجود دارد. زنان مشغول ساختن تعاریف جدیدی از خود و نقشهای خانوادگی مرتبط با آن مانند همسری هستند؛ ازاینرو روابط همسری با تنش تغییر و خیانت بازنمایی میشود. همراه با این تحولات، خانواده کانون تغییرات و بحرانهای بسیاری همچون طلاق، فاصلۀ نسلها و نداشتن تفاهم میشود.
https://www.jgfs.ir/article_49397_ea5ee2bdef259c941161185bf87a72ae.pdf
2016-02-20
163
196
سنت
مدرنیته
رابطۀ همسری
رابطۀ نسلی
مفهوم مادری
سمیه
شالچی
somayeh.shalchi@gmail.com
1
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
LEAD_AUTHOR
الهه
فزونی
elahefozooni@yahoo.com
2
کارشناس ارشد دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
مینا
موسوی زاده
minarain@yahoo.com
3
کارشناس ارشد دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
استریناتی، دومینیک؛ مقدمهای بر نظریههای فرهنگ عامه؛ ترجمة ثریا پاکنظر؛ تهران: انتشارات گام نو، 1380.
1
اکو، اومبرتو؛ نشانهشناسی؛ ترجمه پیروز ایزدی. تهران: نشر ثالث، 1387.
2
برت، پاتریک؛ نظریههای جامعهشناسی؛ ترجمة محمدخانی؛ تهران: نشر رخداد نو، 1389.
3
پارسیپور، شهرنوش؛ طوبی و معنای شب؛ چ4، تهران: نشر البرز، 1372.
4
پرستش، شهرام و فائزه ساسانیخواه؛ «بازنمایی جنسیت در گفتمان رمان 1375 تا 1384»؛ فصلنامة پژوهش زنان، ش4، تابستان 1389، ص55-74.
5
پیرزاد، زویا؛ چراغها را من خاموش میکنم؛ تهران: نشر مرکز، 1394.
6
ردفورد، گری پی؛ دربارة اومبرتو اکو؛ تهران: افراز، 1387.
7
سجودی، فرزان؛ نشانهشناسی کاربردی؛ تهران: علم، 1387.
8
سلیمانی، بلقیس؛ خالهبازی؛ تهران: نشر ققنوس، 1387.
9
شالچی، وحید؛ «تحلیل سینمای پرمخاطب دهة اخیر ایران»؛ تهران: رسالة دکتری دانشگاه تهران، 1383.
10
کالر، جاناتان؛ فردینان سوسور؛ ترجمة کوروش صفوی؛ تهران: نشر هرمس، 1393.
11
کاظمی نوایی، ندا و همکاران؛ «از یقین به تردید: تحول وجه نمایی قهرمان رمان طوبی و معنای شب از دیدگاه نشانهشناسی اجتماعی»؛ فصلنامة نقد ادب، ش32 زمستان 1394، ص133-154.
12
گیرو، پییر؛ نشانهشناسی؛ ترجمة محمد نبوی؛ تهران: آگه، 1380.
13
عاملی رضایی، مریم؛ «بررسی و تحلیل سیر تاریخی سیمای خانواده در رمان فارسی از ابتدا تا دهة پنجاه»؛ پژوهشنامة زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1391، دورة 3، ش5، ص117-142.
14
عسگری، کارولینا راکوویتسکا و عسگر عسگری حسنکلو؛ صدای زمانه: جامعهشناسی شخصیت زن در رمان بعد از انقلاب؛ تهران: نشر اختران، 1395.
15
علیزاده، غزاله؛ خانة ادریسیها؛ چ6، تهران: نشر توس، 1377.
16
مایلز، رزالیند؛ زنان و رمان؛ ترجمة علی آذرنگ (جباری)؛ تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، 1380.
17
میرعابدینی، حسن؛ صد سال داستاننویسی ایران؛ تهران: نشر چشمه، 1377.
18
مولوی، فرشته؛ خانة ابر و باد؛ تهران: نشر افکار، 1390.
19
نیکوبخت، ناصر و همکاران؛ «الگوی تحول نقش زن از همسر خانهدار تا مصلح اجتماعی بر اساس نشانهشناسی اجتماعی رمانهای سووشون و عادت میکنیم»؛ فصلنامة پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، ش11، پاییز 1391، صص217 - 335.
20
21. Bondanella, Peter; Umberto Eco and the open text: Semiotics, Fiction, Popular Culture; Indiana: Cambridge university press
21